Câu hỏi: Kính chào Quý luật sư, kính mong Quý luật sư tư vấn cho tôi trường hợp sau: Nhà tôi đang bị thu hồi đất, bố tôi là chủ hộ và ông không đồng ý với quyết định thu hồi đất này. Tuy nhiên khi chưa xử lý được vấn đề này thì bố tôi mất. Vậy bây giờ phải xử lý như thế nào?
Hướng giải quyết trong trường hợp trước khi làm thủ tục, thỏa thuận, cưỡng chế thu hồi đất thì chủ hộ đất bị chết
Thứ nhất, Quyền để lại thừa kế
Theo quy định tại Điều 631 BLDS 2005 thì cá nhân có quyền để lại thừa kế như sau : “Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật” . Trong trường hợp này tài sản là đất thì phải tuân theo pháp luật về đất đai. Cụ thể :
Điều 188 Luật đất đai 2013 quy định :
“1. Người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất khi có các điều kiện sau đây:
- a) Có Giấy chứng nhận, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 186 và trường hợp nhận thừa kế quy định tại khoản 1 Điều 168 của Luật này;
- b) Đất không có tranh chấp;
- c) Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án;
- d) Trong thời hạn sử dụng đất.
- Ngoài các điều kiện quy định tại khoản 1 Điều này, người sử dụng đất khi thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất; quyền thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất còn phải có đủ điều kiện theo quy định tại các điều 189, 190, 191, 192, 193 và 194 của Luật này.
- Việc chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất phải đăng ký tại cơ quan đăng ký đất đai và có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký vào sổ địa chính.”
Như vậy, cá nhân có quyền để lại thừa kế quyền sử dụng đất khi đủ các điều kiện trên mà không phụ thuộc vào việc đất có bị thu hồi hay bị quy hoạch hay không. Theo đó khi chủ hộ đất bị chết trước khi làm thủ tục, thỏa thuận cưỡng chế thu hồi đất thì quyền sử dụng đất cũng như các quyền và nghĩa vụ liên quan sẽ được chuyển cho người thừa kế.
Thứ hai, Người được thừa kế
- Chủ hộ đất có di chúc (di chúc hợp pháp theo quy định tại Điều 652 BLDS 2005)
Trong trường hợp này quyền sử dụng đất cùng các quyền và nghĩa vụ có liên quan sẽ chia theo di chúc.
- Chủ hộ đất không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp
Trường hợp này thuộc diện thừa kế theo pháp luật theo quy định tại Điều 675 BLDS 2005.
Theo đó những người được hưởng thừa kế theo pháp luật được quy định như sau :
“ Điều 676. Người thừa kế theo pháp luật
- Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
- a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
- b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
- c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
- Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
xem thêm:
