Ý thức là gì? Cho ví dụ. Nguồn gốc và bản chất của ý thức
Ý thức là gì?
Ý thức là một hiện tượng tâm lý xã hội có kết cấu phức tạp bao gồm tự ý thức, tri thức, tình cảm, ý chí trong đó tri thức là quan trọng nhất, là phương thức tồn tại của ý thức.
Ý thức là gì?
Nguồn gốc của ý thức
Theo quan điểm từ chủ nghĩa duy vật biện chứng thì ý thức được xác định là có nguồn gốc từ tự nhiên và có nguồn gốc từ xã hội và nó được thể hiện với nội dung cụ thể:
– Thứ nhất, nguồn gốc tự nhiên
Bộ óc và sự hoạt động cùng các mối quan hệ thế giới khách quan và con người được nhận định là các yếu tố tự nhiên là sự bắt nguồn và cũng là nguồn gốc tự nhiên của ý thức. Sự hình thành ý thức từ con người đối với thế giới khách quan là do có sự tác động của thế giới khách quan tới bộ óc của con người tạo ra khả năng về sự hình thành ý này. Như vậy, có thể nhận định một điều rằng sự phản ánh về thế giới khách quan từ con người được xem là ý thức.
Mà trong đó, phản ảnh được hiểu là sự sự tái tạo về đặc điểm dạng vật chất này bởi dạng vật chất khác khi tác động qua lại lẫn nhau giữa chúng. Phản ánh sinh học, phản ánh tâm lý, phản ánh vật lý hóa học, phản ánh năng động sáng tạo được hiểu là hình thức của những sự phản ánh và phản ánh là một thuộc tính từ tất cả các dạng vật chất.
Một hình thức thấp nhất và đặc trưng cho vật chất vô sinh là phản ánh về hóa học vật lý. Những biến đổi về lý, hóa, cơ khi có sự tác động lẫn nhau bởi các dạng vật chất vô sinh được nhận định là phản ánh về hóa học vật lý. Hình thức được phản ánh chỉ mang tính thụ động của vật nhận tác động chứ phản ánh chưa định hướng lựa chọn.
Phản ánh tâm lý được nhận định là sự phản ánh cho động vật đặc trưng đã được phát triển đến trình độ mà có hệ thần kinh trung ương, phản ánh này thể hiện dưới cơ chế phản xạ có điều kiện lên những tác động môi trường sống.
Hình thức để phản ánh năng động và sáng tạo bởi con người đó chính là phản ánh ý thức.
Hình thức được phản ánh cao hơn và đặc trưng giới tự nhiên hữu sinh đó là phản ánh sinh học. Quá trình phát triển giới tự nhiên hữu sinh, được thể hiện qua tính kích thích, phản xạ và tính cảm ứng.
Thứ hai, nguồn gốc xã hội bao gồm các nhân tố cơ bản nhất như lao động và ngôn ngữ, nó trực tiếp tạo thành nguồn gốc xã hội của ý thức.
Một quá trình con người sử dụng về công cụ tác động với giới tự nhiên để thay đổi giới tự nhiên phù hợp nhu cầu con người được nhận định là lao động. Còn cái vỏ của vật chất từ ý thức, hình thức vật chất nhân tạo có vai trò trong thể hiện, lưu trữ nội dung ý thức thì chính là ngôn ngữ.
Bản chất của ý thức
Ý thức là sự phản ánh năng động, sáng tạo thế giới khách quan vào bộ óc con người, là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan.
- Tính chất năng động, sáng tạo của sự phản ánh ý thức được thể hiện ở khả năng hoạt động tâm – sinh lý của con người trong việc định hướng tiếp nhận thông tin, chọn lọc thông tin, xử lý thông tin, lữu giữ thông tin và trên cơ sở những thông tin đã có nó có thể tạo ra những thông tin mới và phát hiện ý nghĩa của thông tin được tiếp nhận. Tính chất năng động, sáng tạo của sự phản ánh ý thức còn được thể hiện ở quá trình con người tạo ra những giả tưởng, giả thuyết, huyền thoại, … trong đời sống tinh thần của mình hoặc khái quát bản chất, quy luật khách quan, xây dựng các mô hình tư tưởng, tri thức trong các hoạt động của con người.
- Ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan, hình ảnh ấy bị thế giới khách quan quy định cả về nội dung, lẫn hình thức biểu hiện nhưng nó không còn y nguyên như thế giới khách quan mà nó đã cải biến thông qua lăng kính chủ quan của con người. Theo Mác thì ý thức chẳng qua chỉ là vật chất được di chuyển vào trong đầu óc con người và được cải biến đi trong đó.
- Ý thức là một hiện tượng xã hội và mang bản chất xã hội. Sự ra đời và tồn tại của ý thức gắn liền với hoạt động thực tiễn, chịu sự chi phối không chỉ của các quy luật sinh học mà chủ yếu là các quy luật xã hội, do nhu cầu giao tiếp xã hội và các điều kiện sinh hoạt hiện thực của xã hội quy định. Với tính năng động, ý thức đã sáng tạo lại hiện thực theo nhu cầu của thực tiễn xã hội.
Lấy ví dụ về ý thức
Ý thức đã hình thành trong quá trình con người lao động, khi đó, con người đã có ý thức tác động đến sự vật xung quan họ để có thể tạo ra những thứ họ muốn theo đúng ý chí của họ. Ví dụ như:
Khi con người tham gia vào quá trình lao động sản xuất thì thay như giai đoạn trước con người sử dụng cày cuốc để cày ruộng, đào mương, xây cầu, làm đường,… thì ngày nay, con người đã ý thức được việc tăng năng suất lao động bằng việt đưa máy móc vào hoạt động để tạo ra năng suất công việc như mình mong muốn.
Hy vọng bài viết trên đây đã giải đáp được thắc mắc của bạn. Để biết thêm các thông tin chi tiết về vấn đề này, Quý bạn đọc có thể kết nối tổng đài 19006284 để được tư vấn chuyên sâu. Ngoài ra, Tư vấn pháp luật 365 còn cung cấp nhiều dịch vụ liên quan đến thành lập, giải thể, tổ chức lại doanh nghiệp,…Để được hỗ trợ các dịch vụ có liên quan đến các thủ tục hành chính, Quý khách hàng kết nối số hotline, Tư vấn pháp luật 365 luôn sẵn sàng hỗ trợ.
Xem thêm:
