Tìm hiểu về trở ngại trong quá trình thu hồi đất

Câu hỏi: Kính chào Quý luật sư, kính mong Quý luật sư tư vấn giúp tôi về những trở ngại trong quá trình thu hồi đất trên thực tế.

Trân trọng cảm ơn!

(Câu hỏi được biên tập từ mail gửi đến Bộ phận tư vấn pháp luật chuyên sâu của Phamlaw)

Trả lời: (Câu trả lời chỉ mang tính chất tham khảo)

Những vướng mắc, trở ngại trong quá trình thu hồi đất thường tập trung ở những vấn đề sau :

Thứ nhất , vướng mắc  bắt nguồn từ cơ quan quản lí đất đai.

Hầu hết các địa phương đều có tình trạng hồ sơ địa chính không khớp với thực tế. các hoạt động địa chính hàng năm (đo lại, chỉnh lí lại bản đồ, làm rõ nguồn gốc đất..) chưa được tiến hành chi tiết, thường xuyên; thường đến khi có dự án mới được đo đạc và bổ sung lại.

Ngoài ra, từ phía người dân, khi nghe nói có dự án cần thu hồi đất sẽ tiến hành cơi nới, xây thêm công trình để tăng mức đền bù.

Thứ hai, về giá đất bồi thường của nhà nước.

Giữa giá đất nhà nước và giá đất trên thực tế có sự chênh lệch. Có 1 số nguyên nhân sau:

– Cấp có thẩm quyền định khung giá đất dựa trên mục đích sử dụng; trong khi giá đất thực tế chịu tác động của nhiều yếu tố như vị trí, hạ tầng, trục đường chính, cảnh quan, môi trường…

– Cơ chế định giá, nguyên tắc, phương pháp định giá đất chưa phù hợp. thị trường bất động sản có tính khu vực, giá đất phụ thuộc vào tốc độ đô thi hóa của từng địa phương, phong tục tập quán canh tác… càng làm giảm vai trò của khung giá đất trong việc định hướng xây dựng bảng giá đất.

– Chưa có hệ thống theo dõi giá đất trên thị trường làm cơ sở định giá đất phù hợp. giá đất nhà nước ban hành điều chỉnh theo năm sẽ không theo kịp với giá thị trường.

Thứ ba, vấn đề hỗ trợ về việc làm, cấp kinh phí để di dời đến nơi ở mới

Đối với người dân dựa vào nguồn thu nhập chính là sản xuất, canh tác trên diện tích đất bị thu hồi, sau khi thu hồi đất không có việc làm, tay nghề thì được chính quyền địa phương giúp đỡ chuyển hướng nghề nghiệp nhưng hiệu quả chưa cao do chưa có kế hoạch rõ ràng, thiếu kinh nghiệm. Người dân bị buộc di chuyển trong khi chưa có nơi ở mới, hoặc được di chuyển tới các khu tái định cư chất lượng thấp, xa trung tâm, xa trường học…

Thứ tư, trách nhiệm của cơ quan tiến hành thu hồi đất.

Ngoài việc người dân không đồng ý mức bồi thường thì một nguyên nhân khác khiên thu hồi đất khó khăn là quá trình thông báo công khai các dự án còn mập mờ, nhiều nơi người dân được thông báo về kế hoạch thu hồi đất chậm.

Thứ năm, trình độ đào tạo nghiệp vụ của cán bộ thực hiện công tác thu hồi đất còn thấp.

Ở các địa phương, cán bộ địa chính và cán bộ thu hồi đất nhận công tác theo phương án luân chuyển cán bộ, không có chuyên môn, chưa được đào tạo nghiệp vụ; trong hệ thống chính quyền địa phương không đủ cán bộ địa chính chuyên trách dẫn đến áp dụng văn bản pháp luật vào thực tế còn hạn chế, thủ tục phức tạp và thiếu chuyên nghiệp.

Thứ sáu, mục đích thu hồi đất vì phát triển kinh tế tạo điều kiện cho nhà đầu tư “ôm đất”, “chạy dự án” để bán dự án kiểm lời, hệ quả là đẩy giá đất tăng cao cùng với phát sinh các dự án treo; trong khi người dân không có đất định cư và sản xuất. Chính tình trạng này cũng gây khó khăn cho công tác giải tỏa dân cư, giải phóng mặt bằng gặp khó khăn, bởi người dân lo ngại về vấn đề việc làm, tái định cư.

Cuối cùng, trở ngại từ việc người dân chưa được tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đất đai, kế hoạch sử dụng đất, phương án bồi thường, tiếp cận với nhiều nguồn thông tin không chính thống. điều này dẫn đến người dân không muốn di chuyển, tái định cư.

Xem thêm:

• thủ tục sang tên nhà đất
• Thủ tục mua bán nhà đất
• Công nhận quyền sử dụng đối với đất ở vượt quá hạn mức
• Căn cứ để chuyển mục đích sử dụng đất